کوه قلاقیران نماد ایلام و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی این شهر است. اطراف این کوه با درختان بلوط کهن‌سال پوشیده شده و دشت‌های مجاور آن در فصل بهار مملو از گل‌های وحشی و زیبا می‌شوند و نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند. برخی می‌گویند این جاذبه‌ی دیدنی مهم که در سال 1382 به ثبت ملی رسیده است، منبع الهام طراحی برج آزادی تهران است. همچنین در لوگوی تاکسیرانی و شبکه‌ی استانی ایلام نیز از نماد این کوه استفاده شده است.

🔹قەڵا قیڕان (کوە قلاقیران)
 

قەیوەن ده دڕگ به‌سی وه که‌مەر

له‌چگ ده کو‌چگ دا وە دەور سەر
 

(کمربندی از گلسرخ و خارزرد بستە بر دور کمر

روسری‌ای از سنگ سفید گذاشتە بر دور سر) 
 

ئەوره‌ێلە دەوره وه سه‌ر زرانی

گامووڵە‌کەریل ده سەوزڵانی
 

(ابرها در آنجا برسر زانو

همانند کودکان چهاردست و پا در سبزەزارها می‌چرخند و می‌غلطند)

هەر جای ده‌روه‌نه منێ وه قەورێ

پریسکه‌ێ‌ لاڵه ده دەورادەورێ
 

(در هر سویی هر درەای همانند قبری‌است

کە شبنم بر سر لالەهای برآمدە از آن برق می‌زنند بر گرداگردش) 
 

زەخم ئیلامه ده خوێن و ده ژان

سەر ئەڵاوردگه ده قڵاقیڕان
 

(این همان زخم ایلام است کە از خون و از درد

سر برآوردە و نامش را کوە قلاقیران نهادەاند)
 

ئەورەێل تەک دانە دە پەڕ شاڵێ

دارەێل نیشتنە دە ساگەێ باڵێ
 

(ابرها تکیە زدەاند بر گرد شال کمرش

درختها نشستەاند در سایەی بالش) 
 

وە گیان کوڕەیل ئێڵ سەرمەستت

گورانی‌چڕەیل تفەنگ وە دەستت
 

(بە جان پسران عاشق ایل سرمستت

همان خنیاگران تفنگ در دست روزهای رزم و بزم)
 

وە گیان دۊەتەیل سەوزەێ رەنگینت

سەی‌سەماکەرەیل خەڵتان وە خوێنت
 

(بە جان دخترکان سبزەروی زیبایت

رقصندگانی کە در سماعی عارفانە از برای تو غلطیدە در خونند)
 

زەخمەێل گیانم چەم واز کردنە

چۊ ئەشکەفتەێلەت دەم واز کردنە

(زخم‌های جانم چشم باز کردەاند

و همانند درەهایت دهان گشودەاند)
 

دەورادەورمان کێوەێ کوانەساڵ

سەوزەو باڵابەرز و باڵابان‌ باڵ
 

(دور تا دور ما کوهای کهنسال 

سبزە و بالابلند و سترگ کە گویی بال بر سر بال هم در اوج آسمانند)
 

ئامادەن ئەڕا سەرچووپی گرتن

دەسماڵ خڕ داین خاک و تووز کردن
 

(و آمادەاند برای رقص کوردی دستەجمعی

برای دستمال چرخانی در اوج آسمان و پایکوبی بر زمین و معطر کردن سرزمین از بوی خاک)
 

یەک پا ئەو نووا دو پا ئەو دۊما

خاک و تووزێیان بچوو وە هەوا
 

(یک پای بە پیش و دو پای بە پس 

رقصی چنین معطر بە بوی خاکی کە از پایکوبی آنان بە رقص آمدە تا اوج آسمان)
 

نیەزانم ئەڕا وە یەک دوچاریم؟

خاپوورەکەرەێل پای کەل‌ئەناریم
 

(نمیدانم کە چرا ما بە هم دچاریم؟

و الکی‌خوش و بیهودە در دامنەی کوە زیبای کل‌انار بە هم می‌لولیم؟)
 

وەلیمحەمەد دوێشەو دیم وە خەو

شێعرێ ئاگر دایت کیشایت وە چووخەو؛
 

(آە ای ولیمحمد امیدی، پیر و مراد من ای شاعر، دیشب باز هم ترا در خواب دیدم

کە شعری را آتش زدی و بە پیپ کشیدی و از کشیدن پیاپی آن هم آرام نشدی همانند کسی کە سیگار بر سر سیگار آتش زند و نیاساید و غم غرب بزرگ تهران‌بزرگ را چنین سرودی کە): 
 

“ئەر خەسرەوم بـــوِم دەس وەجامەوە
ئەروام گل مەخوەی وە ئیلامەوە”
 

(اگر حتی بە جایگاە کسرا خسرو پرویز هم برسم و پیاپی جام شراب ناب در دستم باشد

باز هم روح ناآرام من باز خواهد گشت بەسوی زادگاهم ایلام)
 

هەر شەو دەێ شێعرە م بیشم وە کی؟

شەوە گرێگەم تا وە شەوەکی
 

(حالا من تنها پس از مرگ تو این شعر را با چە کسی زمزمە کنم؟ و بە چە کسی بگویم 

کە هر شب کابوس می‌بینم و شتک می‌زند بر خوابم تا سپیدەدمان)
 

ئاگر کیشا وەم، سوزانەم چو چوو

جوومەیلەم چووخەو لەشم تەماکوو 
 

(آتش نهاد بر من هم و مرا سوزانید همانند همان چوبی کە بر آتش می‌نهادی

و لباسهایم گویی همان پیپ دست تواند و همەی گرداگرد من را آتش گرفتە و تمامی تنم شدە تنباکو و می‌سوزد از غم یار و دیار)
 

١۴٠٣٫۱۰٫۱۵
 

-شعر از استاد عبدالجبار کاکایی

شاعر و ترانەسرای ملی ایلامی
 

استاد سرایش بە هر دو زبان کوردی و فارسی

-بازنویسی و ترجمە بە فارسی: 

رودوس فەیلی (مصطفی بیگی)
 

تهران -دیماە ١٤٠٣

 

-شروفە (توضیح)

مامۆستا عەبدولجەبار کاکایی شاعیری ناوداری ئیلامی بەتازەیی و لە دانشتنێکی ئەدەبی لە شاری ئیلام و لە کۆڕێ گەنجان و ئەدەب دۆستانی ئەو شارە شێعرێکی بە زوانی کوردی ئیلامی بەم شێوە خوێندوەتەوە؛
 

صفحه ما در یوتیوب:

https://www.youtube.com/@ajkakae

Hosted by Simplecast, an AdsWizz company. See pcm.adswizz.com for information about our collection and use of personal data for advertising.